Algemene beschrijving Hollandstellung

Knokke Heist - Westkapelle - Lapscheure - Moerkerke - Middelburg - Maldegem - Sint Laureins- Adegem - Eeklo - Lembeke - Oosteeklo - Ertvelde - Kluizen - Gent - Assenede - Sint Kruis Winkel - Mendonk - Zaffelare - Eksaarde - Moerbeke Waas - Sinaai - Kemzeke - Stekene - Sint Gillis Waas - Vrasene

Structuren WO II in directe omgeving Hollandstellung (Zweitestellung): Knokke Heist - Maldegem - Sint Laureins- Philippine (NL) - Sas Van Gent (NL) - Sluiskil (NL)

De Hollandstellung - Inventarisatie van deze bunkerlinie op grondgebied Oost- en West-Vlaanderen.

Omdat er over de nog aanwezige bunkers van deze linie nog wel regionale beschrijvingen en flarden terug te vinden zijn maar nooit een volledige inventarisatie, wordt via de website (en via elk die hulp aanbiedt bij deze zoektocht door hiaten en fouten door te geven) gepoogd tot een telling en lokalisering te komen van (alle) bunkers op deze linie. Voor de volledigheid en het totaalbeeld van de ooit gebouwde bunkerlijn wordt ook gepoogd alle verdwenen structuren in de mate van het mogelijke te plaatsen. Dit laatste is in het algemeen moeilijker dan de nog bestaande, ook omdat er niet altijd 100% duidelijkheid meer over bestaat. Grootste probleem voor dit laatste, de onderzochte gebieden zien er zeker niet meer hetzelfde uit dan dat dit 100 jaar geleden het geval was.

Qua inventariseren bestaat er niet zoveel echt gedetailleerd en samengebracht materiaal dat vlot bereikbaar is.

In het boek "De Hollandstellung - Hans Sakkers" staat nog een niet gedetailleerde telling per gemeente uit 1921. Hierbij werd de linie opgedeeld in 3 grote vlot onderscheidbare gedeeltes.

  • De Zone Knokke tot Maldegem (noordkant van Leopoldkanaal), origineel opgebouwd door de Duitse Marine. Hier telde men toen 133 verschillende betonnen structuren zonder echter te detailleren in hoeveelheden per gemeente. In praktijk zal blijken dat deze zone niet enkel aan de noordkant van het Leopoldkanaal liep maar ook aan de zuidkant van het Schipdonkkanaal doorliep totaan het schiereiland Strobrugge tussen het splitsende Leopold- en Schipdonkkanaal, waar de laatste structuren gebouwd door de Duitse Marine dienen gesitueerd te worden. De zaak vergemakkelijkt er niet op als ook dit dubbelkanaal eens een periode eerst door de Duitse landmacht zal gecontroleerd worden om dan opnieuw overgenomen te worden door de Duitse Marine. Dit zal resulteren in een aantal structuren van de Duitse marine met zeer sterke tot volledige gelijkenissen met structuren opgetrokken door de Duitse landmacht. Ook het omgekeerde zal terug te vinden zijn. Volledig in gewapend beton opgetrokken bunkers zuidelijk van het Schipdonkkanaal tussen Leestjesbrug en Strobrugge. Aan de oostkant van Strobrugge vindt men nog enkel aan de noordkant van het Leopoldkanaal door de Marine opgetrokken structuren terug met als laatste gekende bunker de zware MG langs Rolkalseide.
  • De tweede en drukst bebouwde zone was deze vanaf de oostkant van Maldegem Strobrugge tot het kanaal Gent Terneuzen, meer specifiek de westkant van de Sassevaart. Daar telde men toen in totaal 221 bunkers gebouwd door de Duitse landmacht. Uit eigen tellingen en vervolledigen met aantallen die in oude tellingen al werden doorgegeven kom ikzelf op deze zone uit bij 247, wat toch wel een aanzienlijk verschil mag genoemd worden.
  • Het derde gedeelte, ook gebouwd door de Duitse landmacht liep vanaf het kanaal Gent Terneuzen, meer specifiek de oostkant van de Sassevaart, door tot in Vrasene om daar aan te sluiten met de bunkerstellingen tussen de toen al bestaande Belgische fortengordel van Antwerpen. Deze zone was minder uitgebreid omdat ze nooit ten volle afgewerkt geraakt is en bevatte volgens oude tellingen nog eens 57 bunkers. Ook dit aantal kon door logisch beredeneren en tellen wat er ooit heeft gestaan en nu nog staat tot 63 structuren.

Zo kwam men origineel toen in die telling uit 1921 tot een "Hollandstellung" van in totaal 411 bunkers tussen Knokke en Vrasene. Op basis van mijn eigen inventarisatie zitten we nu reeds aan 443 ooit gebouwde structuren op deze linie.

In 1935 werd deze inventarisatie nog eens herhaald door een Belgische kapitein van de Genie met de bedoeling een gedeelte van de linie misschien opnieuw in gebruik te kunnen nemen als onderdeel van de massale fortificatie die op dat moment plaats vond in België. Je merkt in die telling al kleine verschillen met de eerste uit 1921. Hier en daar waren inderdaad al enkele bunkers gesloopt. Toch wel merkwaardig werden er hier en daar ook bijkomend nog structuren teruggevonden die bij de eerste telling niet zaten inbegrepen of vergeten waren. Deze telling beperkte zich trouwens ook enkel tot het Landmachtgedeelte uit vorige telling en begint dan ook ook maar vanaf de oostkant van Maldegem - Strobrugge. De eerste zone tussen Knokke en Maldegem was in het kader van dat hergebruik van bestaande bunkers niet zo interessant en werd dan ook niet opnieuw uitgevoerd.

Daarnaast wordt dan ook steeds nog eens gemeld wat ikzelf bij deze zoektocht nog kon terugvinden vanaf mijn eigen prospecties die zijn gestart in 2015. Wees gerust, de aantallen nog bestaande structuren zijn al heel wat minder dan wat in bovenstaande tellingen kon worden teruggevonden.

Hieronder alvast de situatie van structuren door www.bunkergordel.be teruggevonden, Mocht u er meer info over kunnen geven over ontbrekende zaken, aarzel niet dit door te geven op info@bunkergordel.be.

Elk aangeduid bunkertje werd informatief van een eigen veronderstelde indeling voorzien omdat de oude reeds bestaande indelingen vrij onlogisch zijn en er blijkbaar types worden uitgevonden bij de vleet zonder dat ze soms nog van elkaar onderscheidbaar zijn. Er zullen later nog gedetailleerde bunkerfiches worden toegevoegd van de bunkertjes die tijdens de zoektocht ook in de mate van het mogelijke in detail gefotografeerd werden.

Alle gebruikte luchtfoto's zijn afkomstig van Google Earth.

De teruggevonden locaties werden om de deze telling iets visueler te maken van een aparte kleur voorzien. Deze kleuren werden toegepast op onderstaande foto's:

  • Nog bestaande Hollandstellung bunkers - Lichtblauw
  • Structuren die in dezelfde regio zijn opgetrokken maar geen deel uitmaken van de Hollandstellung - Geel. (Geel)
  • Gekende gesloopte structuren - Rood
  • Locaties van ooit geplande maar nooit gebouwde bunkers - Roze
  • Hollandstellung bunkers reeds vermeld op vorige foto's - Oranje.

Indien de locaties zo goed als correct gekend zijn, zullen de structuren aangeduid worden met een stip in bovengemelde kleur. Indien enkel ongeveer de locatie gekend is, zal dit gebeuren met een cirkeltje in de gemelde kleuren. Ook de grootte van de cirkel zal afhangen van de mate van onduidelijkheid van de te localiseren zone.

Om het intern wat overzichtelijk te maken werd een interne nummering toegepast die niets vandoen heeft met eerder gemaakte en bestaande tellingen van her en der uit het verleden. Het is gewoon een eigen vorm van telling per gemeente. Ga er dan vooral ook alvast niet meer achter zoeken.